در شرایط اقتصادی و سیاسی ایران، مدیریت بازار ارز همواره یکی از چالش‌های اساسی بوده است. در این شرایط رخدادهای اخیر، از جمله تحولات سیاسی و درگیری‌های منطقه‌ای نیز فشارهای زیادی را بر بازار ارز وارد کرده و مدیریت آن را برای بانک مرکزی دشوارتر کرده است. در گفت‌وگو با شاهین اصغری، رئیس اتاق بازرگانی ایران و آلمان به بررسی اقدامات ممکن بانک مرکزی برای حفظ آرامش در بازار ارز و تحلیل مشکلات موجود، به ویژه چند نرخی بودن ارز، پرداخته‌ایم. همچنین نقش مرکز مبادله طلا و ارز و تأثیر آن بر بهبود وضعیت بازار را مورد واکاوی قرار دادیم. با توجه به اهمیت دیپلماسی اقتصادی و تعاملات بین‌المللی، حضور ایران در پیمان‌هایی مانند بریکس و تأثیر آن بر ثبات اقتصادی کشور نیز از دیگر موضوعات مورد بحث با این فعال اقتصادی بوده است. در این گفت‌وگو همچنین به بررسی اقدامات بانک مرکزی در کاهش فاصله بین نرخ نیما و بازار آزاد و تأثیرات آن بر رشد تجاری ایران پرداخته شد.
با توجه به رخدادهای سیاسی و درگیری‌های منطقه‌ای، بانک مرکزی چه اقداماتی می‌تواند برای حفظ آرامش در بازار ارز انجام دهد؟
بخشی از مشکلاتی که این روزها در بازار ارز مشاهده می‌شود، به وضوح از حوزه اختیارات بانک مرکزی خارج است. در ۷-۸ ماه گذشته، رخدادهایی مانند سقوط بالگرد رئیس‌جمهور، حوادث منطقه‌ای و مسائل مربوط به انتخابات آمریکا، چالش‌های زیادی را به وجود آورده‌اند که مدیریت بازار ارز را برای بانک مرکزی دشوار کرده است. با این حال، به نظر من یکی از بزرگترین مشکلاتی که اقتصاد ما با آن مواجه است، چند نرخی بودن ارز است. این تعدد نرخ‌ها قطعاً به بازار آسیب می‌زند و باید در مسیر کاهش آنها حرکت کنیم. حتی در شرایط دشواری که با آن مواجه هستیم، چه از لحاظ تحریم و چه از لحاظ مسائل منطقه‌ای، می‌توانیم به سمت دو نرخی شدن ارز حرکت کنیم و نرخ‌های دیگر را کنار بگذاریم. این اقدام می‌تواند به صادرکنندگان انگیزه دهد تا ارزهای خود را به بازار بازگردانند و همچنین افزایش ورودی ارز به آرامش بیشتر بازار کمک کند.
بانک مرکزی طی دو سال گذشته اقدام به ایجاد مرکز مبادله طلا و ارز کرده است تا ارتباط بین صادرکنندگان و واردکنندگان را برقرار و ارز را بین این دو مبادله کند. نظر شما در این زمینه چیست؟
ایجاد مرکز مبادله طلا و ارز یک اقدام مثبت از سوی بانک مرکزی است که می‌تواند به بهبود وضعیت بازار ارز کمک کند. هر چه بیشتر بتوانیم فرصتی برای صادرکنندگان فراهم کنیم تا ارز حاصل از صادرات خود را با نرخ عادلانه‌تری به بازار عرضه کنند، قطعاً انگیزه آنها برای فعالیت‌های اقتصادی افزایش می‌یابد. این انگیزه نه تنها به صادرکنندگان کمک می‌کند تا ارز خود را سریع‌تر در بازار عرضه کنند، بلکه به تعادل بازار نیز کمک می‌کند. بنابراین، هر جا که بتوانیم نرخی عادلانه و نزدیک به واقعیت بازار برای صادرکنندگان ایجاد کنیم، این اقدام می‌تواند اثرات مثبتی بر کل اقتصاد داشته باشد و به ثبات بازار ارز کمک کند.
راه‌اندازی تالار ارز تجاری در مرکز مبادله را داریم. نظر شما در این خصوص چیست و این اقدام چقدر می‌تواند به آرامش بخشیدن به بازار ارز کمک کند؟
به نظر من، راه‌اندازی تالار ارز تجاری می‌تواند اقدام مثبتی باشد. سالیانه حدود ۱۰ میلیارد دلار صادرات خُرد داریم و فراهم کردن فضایی برای عرضه ارز حاصل از این صادرات می‌تواند تأثیرات مثبتی بر بازار داشته باشد. این تالار می‌تواند به افزایش صادرات خُرد کمک کند و همچنین بخشی از نیازهای بازار در حوزه واردات را برطرف کند. با ایجاد یک بستر منظم برای مبادلات ارزی، می‌توانیم به بهبود شفافیت و ثبات در بازار ارز کمک کنیم. در نتیجه، این اقدام می‌تواند به آرامش بازار ارز و بهبود شرایط اقتصادی کشور کمک کند.
بانک مرکزی در یک یا دو سال گذشته فعالیت‌های دیپلماسی را تقویت کرده است. همکاری‌های بانکی که از این طریق شکل می‌گیرد، چقدر می‌تواند به مبادلات و ثبات بازارها در ایران کمک کند؟
در شرایطی که کشور ما تحت فشار است و تلاش‌هایی برای انزوای ایران از سوی برخی کشورها مشاهده می‌شود، افزایش تعاملات با کشورهای دیگر و حفظ پل‌های موجود، همچنین ساخت پل‌های جدید، می‌تواند به تحولات مثبت در سطح کلان اقتصادی کشور کمک کند. حضور در پیمان‌هایی مانند بریکس را مثبت ارزیابی می‌کنم، حضور در پیمان‌های بین‌المللی می‌تواند به ما کمک کند تا از انزوا خارج شویم و با تحریم‌ها مقابله کنیم. سفرهایی که برای گفت‌وگو و همکاری با کشورهای دیگر انجام می‌شود نیز قطعاً نتایج مثبتی به همراه خواهد داشت. با این حال، باید به نتایج این فعالیت‌ها با دقت نظر بیشتری توجه کنیم و آنها را در چارچوب شرایط ویژه‌ای که در حال حاضر داریم، ارزیابی کنیم. در نهایت، این دیپلماسی‌ها می‌توانند به مبادلات و ثبات بازارها در ایران کمک کنند، اما لازم است که با دقت و تدبیر به نتایج آنها نگاه کنیم.
با توجه به تغییرات سیاسی، وضعیت تجارت با آلمان چه تغییراتی داشته است؟
خوشبختانه آلمان همچنان بزرگترین شریک تجاری ما در اروپا است و با وجود تمام مشکلاتی که طی سال‌های اخیر، به ویژه از نظر مسائل سیاسی، رخ داده، این ارتباط حفظ شده است. هرچند که این ارتباط کاهش یافته، اما ادامه دارد. سال گذشته، تجارت ایران و آلمان به ۱.۴ میلیارد یورو رسید و در ۶ ماهه اول امسال، این رقم به حدود ۷۵۰ میلیون یورو رسید که نسبت به ۶ ماهه سال گذشته، رشد حدود ۷ درصدی را نشان می‌دهد. نکته مثبتی که به ذهن می‌رسد این است که بخش عمده‌ای از تجارت بین ایران و آلمان، به ویژه در حوزه تجارت غیرنفتی، انجام می‌شود. بزرگترین بخش صادرات ایران به آلمان در حوزه صنایع غذایی بوده است، در حالی که آلمان نیز همچون سال‌های گذشته، بزرگترین صادرات خود به ایران را در حوزه ماشین‌آلات صنعتی انجام داده است. شرایط تجاری بین ایران و آلمان با چالش‌های متعددی روبرو است، اما تلاش‌ها برای حفظ این تجارت ادامه دارد. امیدوارم که این روابط تجاری بین دو شریک قدیمی همچنان حفظ و تقویت شود.
نظر شما